امان از سرنوشت چه بازی های مختلفی برای ما آماده می شود. همانطور که پلنگ گیر افتاده در خیابان های قائم شهر از گلوله جان سالم به در نمی برد و گامی دیگر به سوی انقراض برمی دارد، خبرهای شاد زیست محیطی کشورمان به گوش می رسد و نام ایران به صدا در می آید.
به گزارش «تابناک»، تخریب محیط زیست از معدود مواردی است که همه اقشار کشورمان بر آن اتفاق نظر دارند. با بیماری فراگیر که همه ما نمونه هایی از آن را در ذهن داریم، به راحتی می توانیم زخم هایی را که طبیعت به جا گذاشته است، پیدا کرده و نشان دهیم و به این ترتیب به یکدیگر ثابت کنیم که شرایط بحرانی است و نیاز به تغییر دارد.
از داستان تلخی صحبت می کنیم که نقطه شروع خاصی ندارد، اما انقراض شیر و ببر ایرانی را می توان یکی از آغاز جدی آنها در طبیعت دانست. روندی مستمر که منجر به انقراض بسیاری از گونه ها شده و سایه سنگین آن مدتی است بر سر پلنگ و یوزپلنگ، بزرگترین گربه سانان بازمانده در منطقه جغرافیایی میهن ما گسترده شده است.
زمانی که بدانیم یوزپلنگ ایرانی تنها بازمانده یوزپلنگ آسیایی است، وضعیت بدتر می شود، اما زمانی بهتر نشان می دهد که بدانیم در آخرین سرشماری (که سال ها پیش انجام شده و صحت آن مورد تردید است) تنها 15 یوزپلنگ مشاهده شده است. و آنها تخمین زدند که کمتر از 50 مورد باقی مانده است.
این اطلاعات نصفه و نیمه مقدمه ای بود برای شروع پروژه ای که با وجود چندین تغییر دولتی همچنان ادامه دارد. طرح احیای یوزپلنگ ایرانی که یکی از اقدامات ویژه آن دعوت از کارشناس ارشدی بود که تجربه قابل توجهی در زمینه یوزپلنگ داشت و با خانواده ای آفریقایی ارتباط داشت. متخصصی که برای احیای یوزپلنگ ایرانی به ایران آمد و شکست خورد.
در آن زمان تلاش می کردند تا «دلبر» و «کوشکی» را متقاعد کنند تا با یکدیگر جفت شوند و بدین ترتیب این گونه در شرایط نیمه زندان تکثیر شوند. پروژه ای که زمانی شروع شد که معلوم شد یک گله دار به جای سگ یک یوزپلنگ در گله خود دارد و پس از بررسی موضوع به کلبه ای رسیدند که دامدار آن را در بیابان پیدا کرده بود و به دقت آموزش داده بود. یک جفت ایده آل برای عزیزم، عوضی یوزی که پس از مرگ مادرش به پارک پردیسان منتقل شد و در قفس بزرگ شد.
البته اجاق گاز دلبر و کوشکی در قفس بزرگی که در توران ساخته شده بود روشن نشد که مدتی اجازه نداد همه چیز خوب پیش برود و بعد دوباره امتحان کرد، این بار به روشی جدید در تهران و مدتی بعد. اعلام شد دلبر باردار است. سقط جنین به دلیل عفونت و سقط جنین توله اعلام شد، بنابراین کمی بعد «ایران» پای خود را به پروژه یعنی ماده یوزی که به جای دلبر آمده بود باز کرد.
ایران نیز مانند دلبر حاصل شکار غیرمجاز بود و نام آن توسط علاقه مندان به حیات وحش انتخاب شد تا سرنوشتی متفاوت برای یوزپلنگ ایرانی داشته باشد و آن را از انقراض نجات دهد. این بار این زوج موفق به تغییر مکان یوزپلنگ ها در توران در دستور کار نشدند و «فیروز» دیگر یوزپلنگ نر به پروژه اضافه شد و در نهایت انتظارها به پایان رسید و اتفاق شگفت انگیزی رقم خورد.
تولد سه قلوها همان نتیجه شگفت انگیزی است که دیروز اعلام شد و هیجانی مثال زدنی به دنبال داشت. تولد اولین یوزپلنگ آسیایی اسیر شده با حفظ ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض و نوید احیای این گونه در طبیعت به این سادگی نیست و پیچیدگی های زیادی دارد، از جمله اینکه باید منتظر سرنوشت این سه یوزپلنگ بود. .
در این مرحله می دانیم که ایران سزارین شده است و توله های او از این طریق زنده شده اند و در نتیجه این اتفاق مادر هنوز توله ها را نپذیرفته است. به گفته دامپزشکی که عمل سزارین را انجام داده، توله سگ ها که هر دو ماده هستند و جنسیت آنها هنوز مشخص نیست، به دلیل کوچکتر بودن از دو توله دیگر کوچکتر هستند و ممکن است در فواصل زمانی از دو لقاح اول بارور شده باشند. .
البته وضعیت یوزپلنگ مادر به قدری خوب است که امروز شکار خرگوش را در منطقه حصارکشی رها کرده است، اما تغذیه توله ها با سرنگ و اکنون بطری مخصوص چیزی است که نمی توان به راحتی از کنار آن گذشت، به خصوص زمانی که پروژه در چشم انداز است. توله سگ ها در طبیعت این یک رویا به نظر می رسد، حتی با اینکه ایران به توله هایش در یک منطقه حصارکشی شده غذا می دهد، ناگفته نماند تیم مراقبت از بطری شیر استفاده می کند.
خبر خوش تولد سه توله یوزپلنگ این تنها نگرانی نیست و به همین دلیل گفته می شود که طرح زایمان در اسارت ادامه خواهد داشت و احتمالا در مرحله بعدی فیروز جای خود را به «فراز»، یوزپلنگ نر دیگر می دهد. در اسارت که به ایران امکان باردار شدن و پرورش توله های دیگر و افزایش تنوع ژنتیکی این گونه را می دهد. اتفاقی که پیش نیاز زنده ماندن یوزپلنگ خواهد بود.
داستانی ادامه دار که احتمالاً از امروز طرفداران بیشتری خواهد داشت و می تواند حجم منابع مالی و حتی نیروی متخصص و فنی وارد شده را افزایش دهد، در این صورت می توان به گرفتن سریع آن امیدوار بود و انتظار موفقیت داشت. دستاوردهایی که در صورت تکرار می تواند منجر به بازگشت برگ به حیات وحش کشورمان شود و انتظار می رفت برای حفظ این گونه ها از مداخلات بر محیط زیست کاسته شود.