گرد و غبار این داستان تکراری 🔻باز هم این روزها میهمان ناخوانده فصل بهار و تابستان تهران که آب را آلوده می کند و خاک را جابجا می کند، سطوح کویر را صیقل می دهد، از نظر فتوسنتز گیاهی پیاده روهای کویری را تشکیل می دهد. گیاهان، به ویژه آنهایی که دارای ریشه مویی هستند، مخرب هستند.
گزارش «تابناک» نمایش گرد و غبار بازتاب های زیادی داشته که در ادامه به برخی از آن ها می پردازیم.
الف) تأثیر پودر گردو بر گیاهان. متأسفانه، تقارن و تشدید آن در بهار فصل حاصلخیز، در طبیعت درختان، گیاهان و حیوانات و آفات و بیماری‌ها و گسترش در کشاورزی و محصولات، به‌ویژه در باغ‌ها در هنگام گل‌دهی. منجر به باروری درختان میوه خواهد شد.
دوم) اثر گرد و غبار بر آب. متاسفانه در محیط های آبی مانند جنوب ایران باعث کاهش مرجان های دریایی و در نتیجه کاهش تنوع زیستی در محیط های آبی سواحل ایران می شود.
سوم) تأثیر گرد و غبار بر موجودات زنده. متأسفانه در جوامع «حیوانی» مشکلات تنفسی، مرگ و میر و در نهایت خسارات زیادی به کشاورزی، باغات و دام ها وارد می کند. و مهمترین آن تأثیر گرد و غبار بر سلامت “انسان” است.
پودر گردو بیشترین تاثیر را بر سلامت انسان، سیستم تنفسی، مخاط بینی و چشم دارد. بیماری های روانی، افسردگی، اضطراب از دیگر آثار ریزگردها بر سلامت انسان است، حق برخورداری از هوای پاک، آب سالم و در نهایت حق حیات از جمله حقوقی است که در بسیاری از نسل های حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است.
این مهم در تمامی قوانین اساسی – حقوقی، کیفری و … – تحت عنوان محیط زیست سالم بارها مطرح شده است، اما این حقوق و مسئولیت های مهم گاه مورد غفلت یا رعایت نکردن مسئولان دولتی و غیردولتی قرار می گیرد. مطالعه اجتماعی و جامعه گسترده تر اقتصاد و فرهنگ واضح است که بهداشت عمومی با اقدامات و فعالیت های دولت هر روز دستخوش تحولات بزرگی شده است اما در کاهش ریزگردها هیچ فایده مفیدی نداشته است!!
بر اساس اصول مختلف قانون اساسی به ویژه اصل پنجاهم قانون اساسی، حفاظت از محیط زیست در جمهوری اسلامی که نسل حاضر و نسل های آینده باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه همگانی است. «بنابراین فعالیت اقتصادی. مگر در رابطه با آلودگی محیط زیست یا آسیب های جبران ناپذیر ممنوع است.»
با توجه به این اصل پیشرفته زیست محیطی، دولت دو نوع حقوق و مسئولیت برای اداره جامعه دارد. استفاده از آب پاک، هوای پاک، محیط زندگی یکی از حقوق اولیه بشر است که در صورت نادیده گرفتن آن حقوق مانع ادامه حیات و حق حیات خواهد شد. نادیده گرفتن این آلاینده پایدار باعث نابودی حیوانات می شود. و طبیعت بی جان و زندگی انسان. آسیب به محیط زیست و طبیعت به دو بعد تقسیم می شود: بحران های طبیعی و بحران های تولید انسانی. قانونگذار نمی تواند همه شئون زندگی اجتماعی انسان را شامل شود. به همین دلیل است که گرد و غباری که در سال های اخیر به اوج خود رسیده است، در حوزه قانون گذاری نیز حادتر شده است. مبانی حقوق اسلامی برگرفته از قرآن و روایات حوزه مسئولیت مدنی را مشخص کرده است.
بررسی ها نشان می دهد علیرغم اقدامات سودمند دولت، سازمان های مردم نهاد و محیط بانان در زمینه مسائل زیست محیطی، به نظر می رسد که قصد قانون اساسی مبنی بر تدوین اصل 50 به طور کامل عملی نشده است، دلایل اصلی آن می تواند عبارت باشد از: انگیزه، تخصص، موازی سازی، اختلاط مشکلات سازمان های مردم نهاد با یکدیگر، عدم امکان مشارکت سازمان های غیردولتی در فعالیت های سازمان های مردم نهاد. انشاءالله دولت های دخیل در منطقه خاورمیانه در سطح داخلی و بین المللی
تصویب قوانین زیست محیطی برای برآورده کردن خواسته های روز، افزایش آگاهی زیست محیطی شهروندان، جذب کارکنان متخصص و با انگیزه در سازمان های غیردولتی، توانمندسازی و حمایت بیشتر از سازمان های غیردولتی محیط زیست به عنوان نهادهای نظارتی سازمان های غیردولتی که با دولت های عربی مذاکره می کنند، می تواند منطقه را نجات دهد. محیط زیست کشور از تهدید تهدیدات زیست محیطی. او با برنامه ای مستمر از این فاجعه انسان ساز جلوگیری کرد.
دکتر حمیدرضا آقابابیان وکیل ارشد قوه قضائیه