شب قدر یا لیلة القدر، شب نزول قرآن و مقدرات امور یک ساله مردم است. قرآن در سوره قدر و دُهان از این شب سخن می گوید. بر اساس آیات و روایات قرآن، ارزش شب قدر بیش از هزار ماه است. این شب شریف ترین شب سال و شب رحمت الهی و آمرزش گناهان است و در آن فرشتگان به زمین می آیند و بر اساس برخی از احادیث شیعه سرنوشت سال آینده را برای بندگان امام نشان می دهند. .دی در آستانه شب دوم ماه مبارک رمضان با حجت الاسلام احمد تقوایی گفت و گو کردیم.
ریشه مفهوم «شب قدر» کجاست؟
قاب به معنای کرامت آنهاست و قاب شب یعنی شبی مهم و با فضیلت که از هزار شب می گذرد. شب قدر بلندترین و مهمترین شب سال در فرهنگ اسلامی است. به فرموده پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) شب قدر یکی از موهبت های خداوند برای مسلمانان است و هیچ یک از امت های گذشته از این موهبت برخوردار نبودند. در قرآن کریم سوره کامل به وصف و تسبیح لیله قدر اختصاص یافته و (سوره قدر) نامیده شده است و در این سوره اعتقاد بر این است که معنای شب قدر بیش از این است. هزار ماه . آیات اول تا ششم سوره دُهان نیز حکایت از اهمیت و رویدادهای شب قدر دارد. بر اساس آیات و روایات متعدد شیعه و سنی، قرآن در آن شب بر قلب پیامبر نازل شد. قرآن کلام الهی است که در آن شب از سوی مقام معظم رهبری بر قلب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شد. قرآن ارزش بلا را دارد و همه راهها برای سعادت انسان وجود دارد. نزول قرآن در این شب بر اهمیت شب قدر تأکید دارد.
آیا این شب، شب دوم ماه مبارک رمضان است؟
تاریخ دقیق این شب مشخص نشده است، اما طبق افسانه های شب نوزدهم، شبی است که سرنوشت در آن رقم می خورد. شب بیست و یکم، شبی است که مقدرات کم و زیاد می شود و تغییر می کند و شب بیست و سوم، شبی است که مقدرات به دست امام فعلی امضا می شود.
چرا تاریخ دقیق این شب مشخص نیست؟
با توجه به جایگاه والای آنها و جایگاه ماه مبارک رمضان، هدف روزه داری تعیین شده است. هدف از روزه تقوای الهی است. یعنی هدف خداوند از روزه ایجاد تقوای الهی در بندگان است. تقوا یعنی ایجاد ملکه وجودی و عادت رفتاری که انسان را از افتادن گهگاهی به ورطه و خطرات نجات دهد. یکی از دلایل تعیین نشدن این تاریخ این است که انسان با عمل به تقوا و خداپرستی می رسد.
به گفته علامه مجلسی، از نظر علمای امامیه، لیله قدر منحصر به یکی از شب های 19، 21 و 23 ماه مبارک رمضان است و روایات زیادی در این باره نقل شده است. شیخ صدوق گفت اساتید ما اتفاق نظر دارند که شب حضر احتمالاً شب 23 ماه مبارک رمضان است. به گفته ملا فتح الله کاشانی در کتاب منهج الصادقین، به گفته اکثر علمای امامیه، شب حضر، شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان است.