روشن می شود: ادبیات سنتی مالکیت با ظهور مصادیق جدید مالکیت، یعنی مالکیت معنوی، با جهشی در تمایز این مفهوم مواجه شد. برای سادگی، تفاوت بین داشتن ماشین و داشتن یک اثر هنری ادبی، مانند یک کتاب نوشته شده یا ثبت اختراع را در نظر بگیرید. صاحب ماشین می گوید: ماشین مال من است. نویسنده کتاب نیز می گوید: این کتاب من است. مفهوم مالکیت در هر دو مشهود است. اما آیا مالکیت هر دو دارایی دارای ویژگی های یکسانی است؟
خیر در مالکیت خودرو کلیه حقوق موجود بر خودرو متعلق به مالک است که موضوعی محسوس و در عین حال سازنده نیست. اما در مالکیت یک اثر ادبی، هنری یا صنعتی، اساساً پدیدآورنده خالق آن است و وصف اصلی رابطه او با اثر، رابطه شخصیتی است، یعنی حق انتساب اثر به خود که وجود مادی ندارد. حقوق اساسی و حقوق ناشی از آن، از جمله آثار مادی، و حق مالکیت اثر). حالا این ممکن است منافع مادی داشته باشد یا نداشته باشد. بعد مادی ثانویه است. با این حال، ما از کلمه مالکیت در هر دو زمینه استفاده می کنیم، که هر اصطلاح تفاوت های خاص خود را دارد. این دو تفاوت را در مفهوم مالکیت در مورد متواروف تصور کنید.
Metavars یک دنیای مجازی است (اگرچه توسط بازیگران واقعی به نفع برخی از استادان فناوری جهانی اداره می شود! و بینندگان را تشویق می کند تا با قابلیت پخش خود همراه شوند). و همین ویژگی مجازی در نوع خود برای دور شدن از مختصات سنتی مالکیت کافی است. بنابراین برخی از خریداران (مدارا) در متاورس چه چیزی دریافت خواهند کرد؟ آنها نه صاحب اموال مشهود هستند و نه پدید آورنده آنچه برایشان می پردازند.
از نظر حقوقی، خریداران مجوز دهنده هستند، یعنی کسانی که مجوز استفاده از دارایی مجازی در فرافضا را دارند و همچنین کسانی که مجوز استفاده از مالکیت معنوی را دارند. آنها چیزی به معنای مالکیت سنتی ندارند و نمی آفرینند. اثر حقوقی آن این است که دارنده پروانه فقط در محدوده پروانه حق استفاده از دارایی های پروانه را دارد، اما مالک حق کامل صرف نظر از دارایی را دارد و این تفاوت کمی نیست.
اما محدودیت های این مجوز چیست؟! چه کسی می داند؟ و آیا واقعا انتقال ملک در جایی برای جلوگیری از تضییع حقوق او ثبت شده است؟! آیا پولی که می پردازند حمایت قانونی دارد؟!
بنابراین یک سوال جدی دیگر وجود دارد: خالقان دنیای متواروف چگونه می توانند خلقت خود را به عنوان یک اثر ثبت کنند؟ در کدام موسسه و تحت چه عنوانی؟!
به نظر می رسد این نکته حقوقی می تواند محل تأمل و آثار حقوقی خوبی در این زمینه باشد.
PS – در مواجهه با غول های تکنولوژی و استثمار افراد با مفاهیم جدید، این بار با متاورز (!):
بازار سرمایه داری از جهل مردم استفاده می کند تا جیب خود را پر کند. این یک حقیقت روشن است. ترویج مصرف گرایی جعلی زمانی درآمدزایی آنها بود و هنوز هم هست. یعنی چیزی که واقعاً نیاز ندارید آنقدر رنگی و لعاب دارد که فکر می کنید محصول واقعاً نیاز ضروری شماست و باید به هر نحوی آن را تهیه کنید. فقط در این صورت یک محصول کاملا ملموس به دست می آورید که کمی کمک کننده و تسهیل کننده است. مثلا لازم نبود با دست کباب کنی، بلکه با زن کباب کنی!
امروز همان بازار سرمایه داری مفاهیم جدیدی را توسعه داده است تا شما را دوباره به جیبتان بیاورد! مثل این متوارس. اخیراً خواندم که در مورد حکم دادگاه زمین مجازی هم پرسیدند، پس خیلی معتقد بودند که زمین مجازی واقعاً خرید و فروش می شود و شرعاً این مشکلی ندارد! مضحک است که ببینی شرکتی بیاید و در فضای مجازی به شما یک کره زمین بفروشد، مثلاً متری 1 دلار. در زندگی واقعی، یک سند به نام من دارایی است، اما در نقشه مجازی کشور، شما صاحب آن هستید! بعد اینکه این نوع مالکیت زمین مجازی دقیقا برای چه استفاده می شود، اگر اسمش را بگذارید مالکیت؟! جیب سرمایه داران و غول های تکنولوژی دنیا را پر کنید، همین! و شاید شما نیز از معاملات جعلی در این بازار سود خوبی به دست آورید.
دکتر. طاهر حبیب زاده / دکتری حقوق فناوری اطلاعات – انگلستان عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق (ع)